Lịch là một công cụ quan trọng trong cuộc sống. Những cuốn lịch giúp chúng ta theo dõi thời gian và lên kế hoạch cho các hoạt động của mình. Hiện nay, loại lịch phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi nhất là lịch theo Mặt trời, hay còn được gọi là Dương Lịch. Tuy nhiên, trước khi Dương Lịch trở nên phổ biến thì ở một số quốc gia, trong đó có Nhật Bản, đều đã và đang có hệ thống lịch riêng. Lịch Nhật Bản, hay bất cứ lịch của một quốc gia nào khác, cũng đều phản ánh những nét đặc trưng văn hóa của quốc gia đó.
Lịch Nhật Bản là một trong những hệ thống lịch đặc biệt nhất trên thế giới. Nó được sử dụng rộng rãi ở Nhật Bản và một số quốc gia khác ở Đông Á. Lịch Nhật Bản có những nét đặc trưng riêng, mang đậm dấu ấn của văn hóa xứ sở hoa anh đào. Trong bài viết này, Edopen sẽ giới thiệu về lịch Nhật Bản, bao gồm lịch đỏ Nhật Bản, niên hiệu Nhật Bản và các loại lịch khác của Nhật Bản để bạn có thể hiểu rõ hơn về những lát cắt văn hóa đa dạng của người Nhật nhé!
Người Nhật xem lịch như thế nào?
Hiện tại ở Nhật, người ta đang sử dụng 2 loại lịch sau:
- Lịch Phương Tây (Hay còn được gọi là Dương Lịch, Lịch Mặt Trời)
- Lịch Niên Hiệu
Lịch Phương Tây ở Nhật là gì?
Lịch Phương Tây là loại lịch được sử dụng phổ biến nhất ở Nhật Bản. Đây là loại lịch được tính dựa trên chu kỳ của mặt trời, với mỗi tháng có 28, 29, 30 hoặc 31 ngày. Loại lịch này được sử dụng cho hầu hết mọi hoạt động bình thường của người Nhật, chẳng hạn như lịch trình công việc, lịch học và các loại giấy tờ hành chính.
Lịch Niên Đại là gì?
Lịch tính theo niên đại là loại lịch truyền thống của Nhật Bản. Nó được dựa trên chu kỳ của mặt trăng, với mỗi tháng có 29 hoặc 30 ngày. Lịch này được sử dụng để xác định các ngày lễ truyền thống của Nhật Bản, chẳng hạn như Tết Trung thu (Tsukimi) và Tết Nguyên Đán (Setsubun).
Đa phần các loại lịch ở Nhật Bản được in đều ghi số năm theo năm dương lịch của phương Tây. Vì vậy, khi người Nhật xem lịch, họ thường chỉ cần nhìn vào số năm dương lịch.
Tuy nhiên, lịch tính theo niên đại cũng được sử dụng phổ biến, đặc biệt là trong các dịp lễ truyền thống. Khi đó, người Nhật cần biết cả hai loại lịch để có thể xác định chính xác ngày tháng.
Chẳng hạn, Tết Trung thu ở Nhật Bản được tổ chức vào ngày 15 tháng 8 âm lịch. Để biết ngày nào là Tết Trung thu trong năm dương lịch, người Nhật cần biết năm dương lịch đó là năm thứ bao nhiêu trong niên đại.
Ví dụ, năm 2023 dương lịch là năm thứ 20 của niên đại Reiwa. Vì vậy, Tết Trung thu năm 2023 sẽ được tổ chức vào ngày 15 tháng 6 âm lịch theo lịch Nhật Bản.
Như vậy, có thể thấy rằng người Nhật xem lịch theo cả hai loại lịch, lịch theo lịch phương Tây và lịch tính theo niên đại. Sự kết hợp của hai loại lịch này đã góp phần tạo nên nét đặc sắc trong văn hóa xứ sở hoa anh đào.
Niên hiệu các năm ở Nhật
Người Nhật Bản tính năm theo niên hiệu của các đời Nhật Hoàng. Niên hiệu là một từ Hán-Nhật, có nghĩa là “năm hiệu”. Niên hiệu được đặt ra bởi Nhật Hoàng khi lên ngôi để thể hiện thời đại mới của đất nước.
Theo quy ước, năm đầu tiên trị vì của một Nhật Hoàng sẽ gọi bằng Niên hiệu + Gannen, từ các năm sau sẽ gọi bằng Niên hiệu + số năm. Ví dụ: Nhật Hoàng Naruhito, hiện nay đang trị vì, lấy niên hiệu là Reiwa và lên ngôi năm 2019, do vậy mọi người còn gọi đương kim Nhật Hoàng là Thiên Hoàng Reiwa và năm Reiwa đầu tiên gọi là Reiwa Gannen (2019), năm Reiwa 2 là Reiwa 2 (2020), năm Reiwa 3 là Reiwa 3 (2021), ….
Lịch sử Nhật Bản có 245 đời Nhật Hoàng, vì vậy niên hiệu cũng có rất nhiều. Để dễ nhớ và tính được năm cho đúng, chúng ta cần nắm được một số niên hiệu quan trọng sau:
- Niên hiệu hiện nay: Reiwa (令和) (từ năm 2019 đến nay)
- Niên hiệu trước: Heisei (昭和) 1989 – 2019
- Niên hiệu trước đó: Shōwa (昭和) 1926 – 1989
- Niên hiệu trước nữa: Taishō (大正) 1912 – 1926
- Niên hiệu trước nữa nữa: Meiji (明治) 1868 –1912
Ngoài ra, còn có một số niên hiệu khác cũng khá phổ biến, như:
- Niên hiệu Khánh Ứng (慶応): niên hiệu của Nhật Hoàng Kōmei, trị vì từ năm 1865 đến năm 1868
- Niên hiệu Nguyên Trị (元治): niên hiệu của Nhật Hoàng Kōmei, trị vì từ năm 1864 đến năm 1865
- Niên hiệu Văn Cửu (文久): niên hiệu của Nhật Hoàng Kōmei, trị vì từ năm 1861 đến năm 1864
- Niên hiệu Vạn Diên (万延): niên hiệu của Nhật Hoàng Kōmei, trị vì từ năm 1860 đến năm 1861
- Niên hiệu An Chính (安政): niên hiệu của Nhật Hoàng Kōmei, trị vì từ năm 1854 đến năm 1860
Lịch đỏ Nhật Bản
Lịch đỏ Nhật Bản khác gì với lịch Nhật Bản thông thường?
Lịch đỏ Nhật Bản là tên gọi của những ngày nghỉ lễ được pháp luật Nhật Bản quy định. Những ngày này thường trùng với các ngày lễ truyền thống của Nhật Bản hoặc các ngày lễ quốc tế.
Lịch đỏ Nhật Bản có bao nhiêu ngày?
Hiện nay, lịch đỏ Nhật Bản có tổng cộng 16 ngày. Trong đó, có 10 ngày là ngày lễ truyền thống của Nhật Bản, 6 ngày là ngày lễ quốc tế.
Một số ngày lễ truyền thống của Nhật Bản trong lịch đỏ:
- Tết Nguyên Đán (Setsubun): Tết Nguyên Đán của Nhật Bản được tổ chức vào ngày mùng 1 tháng 1 âm lịch. Đây là dịp để người Nhật Bản cầu mong một năm mới an lành và may mắn.
- Tết Trung thu (Tsukimi): Tết Trung thu của Nhật Bản được tổ chức vào ngày 15 tháng 8 âm lịch. Đây là dịp để người Nhật Bản ngắm trăng, thưởng thức các món ăn truyền thống và cầu mong một mùa màng bội thu.
- Ngày của biển: Ngày của biển của Nhật Bản được tổ chức vào ngày thứ Hai của tuần thứ ba của tháng 7. Đây là dịp để người Nhật Bản thể hiện tình yêu với biển cả và các hoạt động liên quan đến biển.
- Ngày của núi: Ngày của núi của Nhật Bản được tổ chức vào ngày thứ Hai của tuần thứ ba của tháng 8. Đây là dịp để người Nhật Bản đi dã ngoại, leo núi và các hoạt động liên quan đến thiên nhiên.
- Ngày của trẻ em: Ngày của trẻ em của Nhật Bản được tổ chức vào ngày 5 tháng 5 dương lịch. Đây là dịp để người Nhật Bản cầu mong cho trẻ em khỏe mạnh, hạnh phúc và thành công trong tương lai.
Một số ngày lễ quốc tế trong lịch đỏ:
- Tết dương lịch: Tết dương lịch của Nhật Bản được tổ chức vào ngày 1 tháng 1 dương lịch. Đây là dịp để người Nhật Bản nghỉ ngơi, sum họp gia đình và đón chào năm mới.
- Ngày Quốc tế lao động: Đây là dịp để người Nhật tôn vinh những người lao động và nghỉ ngơi.
- Quốc khánh: Lễ quốc khánh của Nhật Bản được tổ chức vào ngày 11 tháng 2 dương lịch. Đây là dịp để người Nhật Bản kỷ niệm ngày thành lập đất nước.
- Ngày thể thao:Ï Ngày thể thao của Nhật Bản được tổ chức vào ngày thứ Hai của tuần thứ ba của tháng 10. Đây là dịp để người Nhật Bản tham gia các hoạt động thể thao và rèn luyện sức khỏe.
Ý nghĩa của lịch đỏ Nhật Bản
Lịch đỏ Nhật Bản có ý nghĩa quan trọng đối với người Nhật Bản. Nó là dịp để người Nhật Bản nghỉ ngơi, sum họp gia đình, tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống và cầu mong những điều tốt đẹp cho bản thân, gia đình và đất nước.
Các loại lịch Nhật Bản khác
Ngoài lịch đỏ Nhật Bản và niên hiệu Nhật Bản, Nhật Bản còn có một số loại lịch khác, bao gồm:
Lịch âm (旧暦 – きゅうれき) :
Đây là loại lịch phổ biến nhất ở Nhật Bản trước khi lịch dương được du nhập. Lịch âm dựa trên chu kỳ của mặt trăng.
Lịch âm Nhật Bản bắt đầu từ năm 660 TCN, khi Thiên hoàng Jimmu lên ngôi. Lịch âm Nhật Bản có 12 tháng, mỗi tháng có 29 hoặc 30 ngày. Lịch âm Nhật Bản cũng có 13 tháng nhuận, được thêm vào sau tháng 12 để điều chỉnh sự chênh lệch giữa chu kỳ mặt trăng và chu kỳ mặt trời.
Lịch âm Nhật Bản được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như nông nghiệp, lịch sử và văn hóa. Ví dụ, người nông dân Nhật Bản sử dụng lịch âm để xác định thời điểm trồng trọt và thu hoạch. Các lễ hội truyền thống của Nhật Bản cũng thường được tổ chức theo lịch âm:
Kết luận
Lịch Nhật Bản là một hệ thống lịch phức tạp và đa dạng, mang đậm bản sắc văn hóa của đất nước này. Nếu bạn quan tâm đến lịch Nhật Bản, bạn có thể tìm hiểu thêm về các loại lịch khác nhau và cách sử dụng chúng. Bạn cũng có thể tham gia các lễ hội truyền thống của Nhật Bản để trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của đất nước này.
Hiện tại, tôi đang là giám đốc của EDOPEN JAPAN. Trong quãng thời gian làm việc tại một trường dạy tiếng Nhật, được tiếp xúc và sinh hoạt cùng các bạn du học sinh, năm 2018, tôi đã quyết định thành lập công ty nhằm cung cấp dịch vụ đào tạo ngôn ngữ Nhật và hỗ trợ du học. Tôi ưa thích học hỏi những nền văn hoá mới, làm quen những con người mới và từng có thời gian sinh sống tại Úc và Malaysia. Tôi tốt nghiệp khoa Kinh tế của đại học Sophia.
Leave a Reply